Son yıllarda Z Kuşağı çocuklarına yönelik dünya genelinde ülkelerin eğitim sistemleri yaratıcı düşünme ve farklı düşünebilme üzerine odaklanmaktadır. ZEGEM tarafından Z Kuşağı için Z Project bu amaç doğrultusunda geliştirilmiştir. Ülkemiz eğitim sisteminde de tek bir sonuç üzerinde odaklanmayan bireylerin farklı düşünme bakış açılarını geliştirmeyi hedefleyen ÇEŞİTLİ SONUÇLARI DÜŞÜNME “Divergent Thinking” becerileri önem kazanmaktadır. Nitekim Liseye Geçiş Sınavı (LGS) gibi sınav sorularının değişmesindeki süreç bunu göstermektedir. Bu anlamda Z Project genel olarak şu alanlarda faaliyet göstermektedir.
-Öğrencilerin çeşitli düşünme becerilerinin ve ileri potansiyelinin artırılması,
-Kurumların çeşitli düşünme becerilerini geliştirici merkezler/sınıflar ile öğrencilere hizmet vermesi,
-Velilerin bireysel ya da grup olarak çocuklarının çeşitli düşünme becerilerini ilerletmek için kendilerini geliştirmesi,
-Öğretmen ve eğitimcilerin öğrencilerine yönelik çeşitli düşünme becerilerini geliştirici eğitim/seminerlere katılması.
Bu sayede öğrencilerin çoklu sonuca giden düşünme becerileri artacak, yeni buluşlar yapabilecek ve Liseye Geçiş Sınavı (LGS) gibi sınavlarda başarılı olabileceklerdir.
Yaratıcı Düşünme ve Önemi
Yaratıcılık çeşitli açılardan toplumu ve bireyleri ilgilendiren bir alandır. Herhangi bir birey için özel hayatında ya da iş hayatında yaratıcılık önemliyken, toplumsal alanda bilimsel buluşlarda, yeniliklerde yaratıcılık önemlidir. Bu özellikler sabit olmadığından geliştirebilirler. Yaratıcılığı geliştirmek için zihinsel hazırlık, bir konuya ilişkin farklı sorular sorabilme, çeşitli sonuca götüren düşünceyi geliştirmek gerekmektedir. Açık uçlu yanıtı belli olmayan sorular, sanat alanlarına ilgiler, hareketten feyiz almak, olağanüstü durumlar üzerinde düşünmek yaratıcılığın geliştirilmesinde etkilidir. Yaratıcılık, işbirliği yapmayı öğretme ve güven duygusunu geliştirilme, her fikrin önemli olduğu düşüncesini geliştirilme, öğrenmeye cesaretlendirilme, takdir edilme sağlandığında daha iyi gelişmektedir. Yaratıcılığı geliştirmek bireyleri homojenleştirme süreci, herkese benzer stratejileri öğretmek değildir.
Yaratıcı ortamları geliştirmek için ortamın zenginleştirilmesi, ortamın yeniden düzenlenmesi, ortamın yalınlaştırılması, ortamın sistemleştirilmesi gibi düzenlemeler gerekmektedir. Bununla birlikte bireyin bulunduğu ortam sürekli sorgulayıcı ve soru sorarak zihinsel işlerliği artırıcı nitelikte olmalıdır. Sorgulama durdurulursa zihinsel işlerlik gelişmez ve yaratıcı düşünce olumsuz etkilenir.
Yaratıcılığı geliştirmek için yapılabilecekler arasında yaratıcılığı modelleme, yapabilecekleri düşüncesini tasarlama, varsayımları sorgulama, problemleri tanımlama ve tekrar tanımlama, fikir üretmeyi destekleme, yaratıcı fikirleri pekiştirme, belirsizlikleri tolere etme, öz-düzenlemeye teşvik etme, işbirliği yapma, farklı bakış açılarını kullanma, uyarıcı ortamlar arama, zorlukları tercih etme de ele alınmaktadır.
Treffinger (1986), öğrencilerin yaratıcılıklarını geliştirme modelinin ilk seviyesinde yapılması gerekenleri; öğrencilerin çok sayıda fikir üretme ve ürettikleri fikirleri analiz etme, beyin fırtınası yapma, sınıflandırma yaparak nitelikli listeleme yapma, ilişki kurma gibi bazı düşünme tekniklerinin, bütünü görmesi ve eleştirel bakabilmesi için çıkarım yapma, analojilerle düşünme, gruplar arasındaki ilişkileri fark etme, kategorilere ayırma gibi tekniklerin öğrencilere kazandırılması olarak ifade etmektedir. İkinci seviye olarak, öğrencinin kazandığı tekniklerin karmaşık ve sistematik yapılara uygulamaya başlaması gerekir. Bunlar yaratıcı problem çözme veya gelecek problemleri çözme etkinlikleri olabilir. Üçüncü seviye olarak ise, gerçek hayattaki problemleri çözmeleri için öğrenciler öğrendikleri stratejileri ve problem çözme metodunu kullanarak zorlanabilirler.
Eğitimle geliştirilebilen bir yetenek olan yaratıcılık çocuklarda farklı özelliklerin gelişmesini sağlamaktadır. Yaratıcılık eğitimiyle çocukların güçlüklerin üstesinden gelmek için çözüm yolları bulmaları kolaylaşır. Çocukların her şeyi merak ederek soru sormalarını ve kestirimlerde bulunmalarını, araştırma ve deney yapma eğilimlerini artırmalarını, hayal dünyasını geliştirmelerini, herhangi konuda ilgi ve dikkatlerini uzun süre tutabildiklerini, yeni buluşlar gerçekleştirmelerini, ayrıntılara dikkat ederek yanlış ve eksiklerini bulmalarını, kendilerine güvenen ve bağımsız kişilikler geliştirebilmelerini, geleceğe yönelik planlar hazırlayabilmelerini, dengeli ve duyarlı kişiler olabilmelerini, duygu ve düşüncelerini farklı şekillerde ifade edebilmelerini, çevrelerindeki biçim ve mekân ilişkilerini görebilmelerini, kendilerini dış dünyaya ve tüm insanlara açık tutabilmelerini sağlar.Torrance yaratıcılık eğitimi ile ilgili yaptığı çalışmaların çoğunda olumlu sonuçlar elde etmiştir ve çocuklara yaratıcı düşünceyi öğretmek için bazı önerilerde bulunmuştur. Bunlar; yaratıcı problem çözme yöntemi, yaratıcı sanat çalışmaları, yaratıcı düşünmeyi öğretmek için tasarlanmış okuma programları, öğretmen ve sınıf değişkenleri, sınıf ortamı, motivasyon, ödül, yarışma ve ileri düzey yaratıcı düşünme becerilerini geliştirmek için tasarlanmış test ortamlarıdır.
Torrance (1962), yaratıcı ürünlerin yaşamın ilk yıllarındaki yaratıcı atılımların desteklenmesine ve geliştirilmesine bağlı olduğu belirtmektedir. Yaratıcı bireyleri yetiştirmede eğitim programları çok önemlidir. Teknolojide olan değişimler doğal olarak eğitim programlarındaki değişimi de beraberinde getirmektedir. Çağdaş eğitim, okulöncesi dönemden başlayarak çocuğun düşüncelerini merak etme, gözlem, buluş yeteneklerini geliştirerek ondaki yaratıcılık becerilerini geliştirmeyi hedefler. Akbaba’ya göre (2012), yaratıcı öğretimde öğrenciler orijinal düşünce üreterek öğrenirler. Sınıf ortamı tıpkı Torrance’ın bahsettiği üzere desteklenip ve geliştirse orijinal düşünce üretimi artar. Mildrum’a göre (2000), yaratıcılığın geliştirilmesi için gerekli olan bir öğretim programında içerik, öğrencilerin kendilerini yansıtabilecekleri nitelikte olmalıdır. Bununla birlikte işbirliği çalışmaları, tartışma, uygulama, bağımsız davranma gibi kriterler de içerikte yer almalıdır. Özellikle yaratıcı öğretim programlarında öğrencilere sunulması gereken hizmetler yaratıcı anlatım, yetenek ve ilgilerin eşlendirilmesi, biyografiler okuma, akademik rehberlik, açık uçlu aktiviteler, program dışı aktivitelerdir (Baska & Stambaugh, 2006).
Yaratıcı düşünce ile hazırlanan etkinliklerde öğrencilerin tek çözüm yolu üzerinde değil muhtemel çözüm yolları üzerinde durmaları sağlanmaktadır. Bu bakımdan
öğrencilere yöneltilen soruların birden fazla cevapları olan açık uçlu sorulardan oluşmasına özen gösterilmelidir (Rawlinson, 1995). Öğrencilere onların yaptıklarına ilişkin sürekli geri bildirimde bulunulmalıdır (Csikszentmihalyi, 2000). Bununla birlikte yaratıcı düşüncenin gelişmesi için beyin fırtınası gibi teknikler kullanılmalıdır. Beyin fırtınasının akıcılık, sentez, analiz, esneklik, dönüştürme, açımlama, sezgi, sorunları tanımlayabilme, konsantre olma, sorunlara karşı duyarlılık, mantıksal düşünme, analojik düşünme, belirsizliklerden kaçınma, spontanlık, sıradışı bağlantılar kurma gibi kriterler açısından yaratıcılığa etkisi vardır (Öztuna & Gürdal, 2004).
Alanyazındaki kuramsal ve uygulama çalışmalarına genel olarak bakacak olursak yaratıcılığın geliştirilebilir bir yetenek olduğunu söyleyebiliriz. Yaratıcılığın geliştirilmesinde öğretmenin rolü de unutulmamalıdır. Uygun sınıf ortamının, yaratıcı ders programlarının oluşturulması ve öğrencilerin teşvik edilmesi gibi değişkenlerde öğretmenin etkisi vardır (Stenberg, 2000). Öğretmenler yaratıcı becerileri geliştirici üstün yetenek modellerine ve bunlara yönelik hazırlanması gereken etkinliklere vakıf olabildikleri ölçülerde öğrenciler için fayda sağlayabilmektedirler.
Program Süresi:
Resmi tatiller harici akademik yıl boyunca her cumartesi.
Ders Saatleri:
Her cumartesi 6 ders saati/modül.
Dersler/Modüller:
Yaratıcı yazma, Yaratıcı okuma, madscience, eğlenceli bilim, logic, ileri matematik becerileri, düşünme analizi,
Kimler İçin:
1-12 sınıflar arası, parlak ve üzeri ZB sahip öğrenciler.
Hedef Gruplar:
8-12 kişi aralıklarındadır.
Grup Seçimleri:
Aday gösterme süreci ve formal/informal araçlarla seçim.
İletişim Bilgileri
İstanbul:
Mega Hafıza Koleji Sahil Mah. Mustafa Kemal Cad. No: 68 Beylikdüzü / İSTANBUL
Tel: 0543 911 62 95
Email: asli@zegem.com
Antalya:
Deha Eğitim Merkezi Arapsuyu Mh. 640 Sk. (7.Cd) No:4/12 Konyaaltı/ANTALYA
Tel: 0530 344 56 71
Email: info@zegem.com